Vasinin İzin Almadan Yapabileceği İşler

Vesayet, hukuki ehliyeti sınırlı veya tamamen kısıtlanmış bireylerin kişisel ve malvarlığına ilişkin haklarını korumak amacıyla oluşturulan bir hukuki müessesedir. Bu süreçte, vasi olarak atanan kişi, vesayet altındaki bireyin menfaatlerini gözetmek ve hukuki işlemlerinde onu temsil etmekle yükümlüdür. Ancak, vasinin yetki ve sorumlulukları belirli sınırlar içinde düzenlenmiştir. 

Vasi, vesayet altındaki kişinin günlük ve olağan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bazı işlemleri vesayet makamından izin almadan gerçekleştirebilir. Vasinin izin almadan yapabileceği işler, kısıtlının rutin bakım ve yönetimi kapsamında değerlendirilen faaliyetlerdir. Örneğin, kısıtlının temel ihtiyaçlarının karşılanması, sağlık hizmetlerinin organize edilmesi ve olağan bakım işlemleri gibi konular vasi tarafından doğrudan yürütülebilir.

Ancak, vasinin izin almadan yapabileceği işlemler, kanunda açıkça belirtilmemiştir. Dolayısıyla, vasi, vesayet makamından veya denetim makamından izin alması gerekenler dışındaki tüm işlemleri izin almadan yürütebilir.

Vasinin İzin Alması Gereken Haller

Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığı ve kişisel haklarına ilişkin bazı önemli işlemleri gerçekleştirmeden önce vesayet makamının (sulh hukuk mahkemesi) veya denetim makamının (asliye hukuk mahkemesi) iznini almak zorundadır. Türk Medeni Kanunu'nun 462. ve 463. maddelerinde bu işlemler detaylı olarak belirtilmiştir. Vasinin izin alması gereken haller şunlardır,

·        Taşınmaz mal alımı, satımı, rehni veya diğer ayni hakların tesisi

·        Olağan yönetim ve ihtiyaçlar dışında taşınır malların veya diğer hakların alımı, satımı, devri veya rehni

·        Yapı işleriyle ilgili olağan yönetim sınırlarını aşan işlemler

·        Vesayet altındaki kişinin malvarlığından ödünç verme veya alma işlemleri

·        Kambiyo taahhüdü altına girme

·        Üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kira sözleşmeleri yapma veya bir yıl veya daha uzun süreli ürün kiralama sözleşmeleri yapma

·        Ödünç verme ve alma işlemleri

·        Kambiyo taahhüdü altına girme

·        Üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kira sözleşmeleri yapma veya bir yıl veya daha uzun süreli ürün kiralama sözleşmeleri yapma

·        Ödünç verme ve alma işlemleri

·        Kambiyo taahhüdü altına girme

·        Üç yıl veya daha uzun süreli taşınmaz kira sözleşmeleri yapma veya bir yıl veya daha uzun süreli ürün kiralama sözleşmeleri yapma

Denetim makamının iznine tabi olan işlemler ise şunlardır,

·        İşletmenin devri, tasfiyesi veya şirkete ayni sermaye konulması

·        Ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapılması

·        Vesayet altındaki kişi ile vasi arasında sözleşme yapılması

Bu işlemler, vesayet altındaki kişinin menfaatlerinin korunması amacıyla yargı denetimine tabi tutulmuştur. 

Vasinin İzin Almadan Yapabileceği Tapu İşlemleri

Vasi, vesayet altındaki kişinin taşınmaz mallarıyla ilgili bazı işlemleri vesayet makamının izni olmadan gerçekleştiremez. Özellikle, taşınmaz mal alımı, satımı, rehni veya diğer ayni hakların tesisi gibi işlemler için mutlaka vesayet makamının izni gerekmektedir. Vasinin izin almadan yapabileceği tapu işlemleri, kısıtlının menfaatlerinin korunması amacıyla yargı denetimine tabi tutulmuştur. 

Kısıtlının Ölümü Halinde Vasinin Yapması Gerekenler

Kısıtlının ölümüyle birlikte vesayet görevi kendiliğinden sona erer. Bu durumda, vasi aşağıdaki adımları izlemelidir,

1.      Vasi, kısıtlının ölümünden sonra, raporlanmamış son döneme ait hesapları ve faaliyet raporunu vesayet makamına sunmalıdır.

2.      Vasi, kısıtlının malvarlığını yasal mirasçılarına veya yetkili mercilere teslim etmek üzere hazır hale getirmelidir.

Vasinin Yapamayacağı İşlemler

Vasi, vesayet altındaki kişinin menfaatlerini korumakla yükümlü olup, bu görevi yerine getirirken bazı işlemleri yapmaktan kaçınmalıdır. Türk Medeni Kanunu'nun 449. maddesi uyarınca, vasi aşağıdaki işlemleri gerçekleştiremez,

·        Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından bağışta bulunamaz.

·        Vasi, kısıtlının malvarlığını kullanarak üçüncü kişilere kefil olamaz.

·        Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından ödünç para veremez.

·        Vasi, kısıtlının malvarlığını takas veya bağışlama yoluyla devredemez.

Bu yasaklar, vesayet altındaki kişinin malvarlığının korunması ve olası kötüye kullanımların önlenmesi amacıyla getirilmiştir.